Exact een jaar geleden kwam mij ter ore dat het Windesheim een poëzieweek organiseerde. Het thema van deze week was als volgt ‘Samen’. Vanuit mijn toenmalige studentenkamer in de binnenstad van Zutphen schreef ik een gedicht over mijn gevoelsleven over hoe ik de lockdown ervaarde hier in Nederland. Ik gebruikte hiervoor papier, potlood en een mondkapje ter visuele vormgeving. Hier maakte ik een foto van die ik vervolgens inzond. Begin januari 2021 kreeg ik bericht dat mijn gedicht online gepubliceerd zou worden tijdens de onderwijsweek eind januari en op de Sharenetpagina van Windesheim zou komen te staan. Enthousiast schreef ik terug dat ik het een eer vond en graag op de hoogte bleef van het verloop van deze week. Mijn foto werd zelfs op de Windesheim Instagram pagina gedeeld.

Toen Ernest Mettes, redacteur van de hogeschoolkrant mij kreeg aanbevolen om te benaderen voor toestemming om geplaatst te worden in het blad en op de website met een persoonlijke toelichting ging ik gelijk overstag. Hij vroeg mij expliciet om toelichting op mijn gedicht en de totstandkoming daarvan te e-mailen. Mijn foto mocht er ook bij worden geplaatst, graag eentje waarbij ik ernstig keek bij voorkeur. Ik schreef terug hoe het gedicht tot stand was gekomen en gaf toestemming om mijn naam en portretfoto te plaatsen, mijn toelichting zou nog volgen. Tot slot vroeg ik nadrukkelijk of er sprake zou zijn van nabewerking of andere toevoegingen aan mijn inhoudelijke stuk. Ik citeer: ‘’Of dat er iemand een mening bij zet of iets dergelijks, niet dat ik de krant dan inzie en achteraf denk…’’ en “Als ik dat had geweten dan…’’. of “Ga ik niet van uit maar gezien de gevoeligheid van het thema voor sommige mensen wil ik dit gevraagd hebben.’’ Ernest verzekerde mij dat ik niet bang hoefde te zijn voor nabewerking of dat iemand commentaar zou leveren op het gedicht. Het zou een eenvoudige opzet van een nieuwsartikel zijn voor de Windesheim website. Er zou hooguit gevraagd kunnen worden om mijn werk in te korten.

Ik schreef de volgende toelichting:
‘’Het gedicht stroomde rechtstreeks uit mijn vingers toen ik had vernomen dat de afbakening van deze poëzieweek van het Windesheim het thema ‘Samen’ had gekozen als narratief. Mijn hart huilt voor alle branches waaronder ondernemers, horeca, de jeugd, ouderen en alle andere (on)zichtbare en kwetsbare mensen die diep zijn getroffen door deze crisis. In tijd van het coronabeleid kan mijn gevoelsleven zich persoonlijk niet goed vinden in de campagne van de rijksoverheid ‘alleen-samen’ met als slogan ‘alleen samen krijgen we corona onder controle’. Gezien we in mijn individuele beleving juist meer verdeeld dan écht verbonden zijn met elkaar en er juist alleen voor lijken te staan. Ik honoreer alle maatregelen als zogenoemde solidariteit hoewel ik steeds meer voel mijn eigen lichamelijke integriteit hiermee te schenden, denk aan het mondkapje. Alleen in het ‘samen’ met anderhalve meter van elkaar verwijderd. Hoewel ik ook hele mooie en positieve geluiden mag waarnemen bespeur ik dus ook de andere geluiden. Aldus mijn gedicht. Wat je mening ook is over deze crisis, probeer hem niet je waarheid te maken. Blijf open met liefde en respect voor de ander.’’ – Amara Dusan, student Pedagogisch Management Kind en Educatie, propedeusejaar 1.

Tot mijn grote verbazing had Ernest zonder controle aan mij eindredactie gepleegd, zoals hij het zelf zo mooi zei, mijn dichterlijk taalgebruik had hij ‘iets zakelijker’ geschreven. Uiteraard heb ik direct gemaild met de reactie behoorlijk verbaasd te zijn gezien zijn ‘eindredactie’ afbreuk deed aan mijn kritische blik op de crisis en het draconische coronabeleid. Zo had hij toegevoegd: ‘’Ze heeft moeite met de slogan ‘Alleen samen krijgen we corona onder controle’. Want naar mijn gevoel zijn we juist minder verbonden en meer verdeeld, we lijken er juist alleen voor te staan. Het dragen van een mondkapje en de anderhalve meter afstand. We zijn alleen in het ‘samen’. Vandaar de titel van mijn gedicht.’’ Ook werd er gesuggereerd dat het papier deed denken aan een krijtbord van een café omdat dat het raakvlaak van studenten meer zou raken… Je kan begrijpen dat ik bij mezelf dacht, ‘wat gebeurt hier nou?’ Ik deelde mede dat het stuk er volledig uit mocht, óf gehonoreerd moest worden. Als kers op de taart van mijn verbazing kreeg ik terug dat hoewel hij de aanpassingen had doorgevoerd mijn woorden had ‘afgezwakt’, niet met kwade opzet, maar ‘gewoon’ om mijn pittige uitspraak bij de lezers wat minder extreem te laten overkomen. Hij had ‘er in ieder geval veel positieve reacties op teruggekregen’. Daar ging het om, een gestroomlijnd artikel neerzetten.

In mijn laatste mail aan Ernest gaf ik mijn dank voor zijn tijd en moeite en het aanpassen en vervangen van zijn suggesties door mijn zelfgeschreven toelichting. Ik sloot af met een gevoelsreflectie dat zijn werkwijze mij het gevoel had gegeven dat hij mij had geprobeerd te censureren en dat ik de overtuiging heb dat authenticiteit en het horen van andere geluiden juist van toegevoegde waarde is dan alsmaar gefilterde meningen en overeenkomende visies te lezen. Zeker gezien ik onder de veronderstelling was dat dit juist de reden was dat ik geselecteerd was, er waren vast meer studenten die zich zo voelden, toch? Als bijval stuurde ik het citaat van de Van Dale Uitgevers mee als bronvermelding voor de begripsdefinitie en betekenis van ‘censuur’. Er volgde geen reactie meer op mijn laatste e-mail.

Het gedicht was een blijk van mijn eerste uitspreken. Inmiddels kan ik zeggen dat de straten weer leeg zijn, de glazen verfstoffen en de deuren weer gesloten zijn. Het verschil met vorig jaar? Dit keer wist ik dat we weer in lockdown zouden gaan, de afstand weer zou terugkeren waaronder de niet-medische niet-werkende mondkapjes de gezichten weer zouden bedekken en het riedeltje van voor af aan weer zou beginnen. Ditmaal desinfecteer ik mijn handen niet meer, bedek ik mijn mond niet meer en blijf ik niet binnen. Alleen samen krijgen we liefde en verbinding. En als verdeeldheid de pandemie is, dan is verbinding de oplossing. Lieve medemens, weet dat je niet alleen bent. Blijf trouw aan jezelf, spreek je uit. Ook wanneer anderen eindredactie op je willen plegen. Zwak jezelf niet af en laat je niet beklemmen.

Ga in je kracht staan.

Met bemoedigende groet,
Amara